The Dormition of Mary is celebrated August 15 (for those that follow the old calendar = Aug 28 in the Gregorian calendar), so today is an opportune time to study a few lines on the Dormition from the Georgian version of Maximus the Confessor‘s Life of the Virgin, which survives only in that language.
The Georgian text was edited (and translated into French) by Michel-Jean van Esbroeck, Maxime le confesseur. Vie de la Vierge, CSCO 478/Scr. Iber. 21 (Louvain, 1986). Here is the text from § 103, pp. 133.25-134.14:
ოდეს იგი იგულებოდა ქრისტესა ღმერთსა ჩუენსა ამიერ სოფლით განყვანებად ყოვლად წმიდისა მის და უბიწოჲსა დედისა თჳსისა, და სასუფეველად ზეცისა მიყვანებად რაჲთა სათნოებათა და ბუნებისა უვაღრესთა მოღუაწებათა მისთა გჳრგჳნი საუკუნაჲ მიიღოს, და ფესუედითა ოქროანითა პირად-პირადად შემკობილი შუენიერად დადგეს მარჯუენით მისა, და დედუფლად იქადაგოს ყოველთა დაბადებულთა, და შევიდეს შინაგან კრეტსაბმელისა და წმიდასა წმიდათასა დაემკჳდროს. წინაჲთვე გამოუცხადა დიდებული იგი მიცვალებაჲ მისი. და მოუვლინა მას კუალად მთავარანგელოსი გაბრიელ მახარებელად დიდებულისა მის მიცვალებისა მისისა, ვითარცა იგი პირველ საკჳრველისა მის მუცლადღებისა. მოვიდა უკუჱ მთავარანგელოსი და მოართუა რტოჲ ფინიკისაჲ რომელი იგი იყო სასწაული ძლევისაჲ, ვითარცა ოდესმე ძესა მისსა მიეგებვოდეს რტოებითა ფინიკისაჲთა მძლესა მას სიკუდილისასა და შემმუსრველსა ჯოჯოხეთისასა, ეგრეთვე წმიდასა მას დედუფალსა მოართუა მთავარანგელოსმან რტოჲ იგი სახე ძლევისა ვნებათაჲსა და სიკუდილისა გან უშიშობისა.
We are fortunate to have an English translation of this text, only recently published (2012), by Stephen Shoemaker, The Life of the Virgin: Maximus the Confessor. Here is his rendering of the passage given above (p. 130):
When Christ our God wanted to bring his all-holy and immaculate mother forth from the world and lead her into the kingdom of heaven so that she would receive the eternal crown of virtues and supernatural labors, and so that he could place her at his right hand beautifully adorned with golden tassels in many colors (cf. Ps 44:10, 14) and proclaim her queen of all creatures, and so that she would pass behind the veil and dwell in the Holy of Holies, he revealed her glorious Dormition to her in advance. And he sent the archangel Gabriel to her again to announce her glorious Dormition, as he had before the wondrous conception. Thus the archangel came and brought her a branch from a date palm, which is a sign of victory: as once they went with branches of date palms to meet her son (cf. John 12:13), the victor over death and vanquisher of Hell, so the archangel brought the branch to the holy queen, a sign of victory over suffering and fearlessness before death.
Turning back to the Georgian text, the structure of this little excerpt falls along these lines. There are four sentences, beginning with, respectively,
- ოდეს იგი იგულებოდა…
- და მოუვლინა მას…
- მოვიდა უკუჱ…
- ვითარცა ოდესმე…
The main clause of sent. 1 comes at its end, წინაჲთვე გამოუცხადა დიდებული იგი მიცვალებაჲ მისი, the temporal setting for which comes at the beginning, ოდეს იგი იგულებოდა ქრისტესა ღმერთსა ჩუენსა…. Precisely what he wishes (იგულებოდა) to do in this temporal setting is given immediately thereafter by means of two verbal nouns in the adverbial case (განყვანებად and მიყვანებად), the object of both being Jesus’ mother, only explicitly said in the first instance, and in the genitive case according to the normal construction with a verbal noun. These two verbal nouns have for their purpose (or result) five clauses following რაჲთა built with a string of aorist conjunctive verbs with either Mary or Jesus as subject.
The other sentences are much simpler. Sent. 2’s main clause is მოუვლინა მას კუალად მთავარანგელოსი გაბრიელ, with the archangel being sent as a messenger or announcer (მახარებელად). This clause is correlated with the next one, ვითარცა იგი პირველ საკჳრველისა მის მუცლადღებისა, for which the same participle in the adverbial case is again understood. What I am calling sent. 3 is two compound clauses, მოვიდა უკუჱ მთავარანგელოსი and მოართუა რტოჲ ფინიკისაჲ, this last word being extended by a relative clause to state what the branch (რტოჲ) is a sign (სასწაული) of. The last sentence again has two main clauses, this time correlated by ვითარცა and ეგრეთვე. The first of these clauses has a verb with an unnamed plural agent (მიეგებვოდეს), the indirect object of which, ძესა მისსა, is extended by two appositive noun phrases, მძლესა მას სიკუდილისასა and შემმუსრველსა ჯოჯოხეთისასა, both in the dative case in agreement with the noun they further identify, while the second clause has a singular verb, მოართუა, already seen in this passage, the agent being the archangel Gabriel. In the last clause of the passage, the direct object რტოჲ იგი — in the nominative case as direct object of an aorist verb — is followed by the appositive სახე, itself extended by two genitive noun phrases (ძლევისა ვნებათაჲსა and სიკუდილისა გან უშიშობისა).
(A PDF document including most of the material from this post along with some further grammatical details is available: maxim_conf_dormition.)
hmmlorientalia 